230. Rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja

3_maj
Aktualności 2020/2021

230. Rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja

Święto Konstytucji 3 Maja to ważny dzień w kalendarzu polskich świąt narodowych.

230 lat temu Sejm Czteroletni po burzliwej debacie, zatwierdził ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 Maja. Regulowała ona prawa i obowiązki obywateli oraz organizację władz państwowych. Wprowadzała trójpodział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą.

Kilka słów o historii

3 maja 1791 roku w sali obrad znalazło się 182 posłów. Tłumy czekających na wynik obrad Warszawiaków, zgromadziły się wokół Zamku Królewskiego. Projekt Konstytucji             3 Maja został przyjęty większością głosów. Następnie król został zaniesiony na ramionach mieszkańców Warszawy do katedry św. Jana. Tam uroczyście odśpiewano hymn Te Deum.

Na podstawie przyjętego dokumentu, który nabrał mocy prawnej już 3 maja, głównym organem władzy ustawodawczej oraz zwierzchnikiem władzy wykonawczej Rzeczypospolitej stawał się sejm. Obowiązywała w nim bezwzględna zasada większości głosów. Poza tym zniesiono prawo zawiązywania konfederacji oraz zasadę weta. Władzę w kraju oddano królowi, któremu miała pomagać rada królewska zwana Strażą Praw. W jej skład weszli: prymas Polski oraz pięciu ministrów i dwóch sekretarzy, mianowanych na okres dwóch lat. W ten sposób każdy akt prawny, wydany przez króla, musiał być konsygnowany przynajmniej przez jednego z ministrów. Ci zaś odpowiadali za swoje decyzje przed sejmem.

Konstytucja powoływała do życia komisje i inne ciała administracyjne, które miały przeprowadzić prawdziwe reformy według hasła: „Król z narodem, naród z królem”. Zakres konstytucji miał objąć ochronę pracowników, politykę inwestycyjną, stosunki własnościowe oraz stworzyć warunki do powołania emisji papierowego pieniądza i narodowego banku.

Plan Kołłątaja zmierzał do zamiany pańszczyzny w system czynszów dzierżawnych. Natomiast król i Piattoli, mając na celu emancypację i asymilację społeczności żydowskiej, rozpoczęli negocjacje z żydowską starszyzną. Wydarzenia w Polsce odbiły się szerokim echem poza jej granicami[1].

Źródła:

  1. Adam Zamoyski, Polska. Opowieść o dziejach niezwykłego narodu 966-2008, przełożył Michał Ronikiewicz, Wydawnictwo Literackie, 2011, s. 288-289.
  2. Obraz:  Zaprzysiężenie Konstytucji 3 Maja 1791 – Norblin, Jan Piotr (1745-1830) – FBC (pionier.net.pl) (domena publiczna)

[1] Adam Zamoyski, Polska. Opowieść o dziejach niezwykłego narodu 966-2008, przełożył Michał Ronikiewicz, Wydawnictwo Literackie, 2011, s. 288-289.

Skip to content